BEGEL

2018/12/23

2018/12/20

Txanda


Andoni Egaña

Andoni Egañak, abenduaren 11ko Berrian idatzitakoa. Pare-parean datorkit:
                                        Txanda

Batari gorputzak lehengoa ez dela adierazten dio goizero berokia jazten hastean. Tendinitisa eskuineko besoan. Minzorri hasi zena jada min du. Lantokian pazientzia urrituz joan zaio azken urteetan. Jabetzen da bera ere. Ilusioari lehengo mailan eusteko ahalegina egin behar du, eta pilaturiko eskarmentuei esker ateratzen da onik zenbait egoera zurrunbilotsutatik. Hirurogei urte jiratu ditu, eta egutegiari beste pare bat San Silbestre-orri kentzeko presa sumatzen hasi da.


Besteak hogeita bost urte ditu, eta gurasoen etxean kaiolatua sentitzen da. Badira hiru urte ikasketak amaitu zituela, eta ordutik ez du noizbehinkako lan ziztrinen bat baino topatu ahal izan, eta inoiz ez «berean». Egunak luze egiten zaizkio; egutegiak motz. Hogeita hamarrera holatsu iritsiko ote den etsia hartzen hasia dago.

Batarentzat zein bestearentzat garai hobeak datozela pentsatu beharko dugu. Erkidegoan eta Nafarroan «hogeita hama asko» urte dira irakaskuntzako, osasun arloko, lege esparruko edo hedabideetako postu asko bete zirela. Hogeita bost zeuzkatela hasi zirenek hirurogei pasatxo dituzte orain. Berri ona da orain hogeita bost dituztenentzat. Eta hirurogeiak jiratu dituztenentzat ere bai. Sosegua merezi dute batzuek, eta besteek, atsedena.

The enormous turnip (Arbi erraldoia)

ANTZERKIA INGELESEZ 
2. zikloko ikasleen artean tailerretan egindako antzerkia dakarzuegu. Ikasturte guztian zehar langintza desberdinak ezagutuz, asteazkenero egiten dituzte tailerrak, 3. eta 4. mailakoak nahastuz: josketa, baratza, dantza, pintura, papiroflexia eta... beste hainbaten artean: Antzerkia ingelesez! Bi kolpe harri batez!
Gaurkoan horren erakusgarri,The enormous turnip (Arbi erraldoia),
Josune irakaslearen laguntzaz, 1. mailakoei egina.

2018/12/19

Pedro Melenas. Cuento crítico del didactismo- ERREZETA LIBURURIK EZ!!!

Hainbeste Gida eta Gomendio, askotan ipuinaren freskotasuna eta grazia galtzeko arriskuan gaude. Hala genion Bost sagu bihurri  musika jotzen liburuan"Ipuintxo honek duen grazia zapuztu liteke haurrarengana halako asmo hezitzaile batekin joaten bagara. Onena, nire iritziz, besterik gabe ipuintxoak proposatzen duen abenturatxoan murgiltzea da,pertsonaiekin batera bizitzea gertaera xume, dibertigarri eta atsegin hau,..." IMANOL MERCERO.

Eta egia esan gaur egun ugariak dira Errezeta Liburuak. Polemika  handia dago. Literatura gozatu egin behar da, beste inongo helbururik gabe.

Hoffman, sikiatra eta idazle alemanak ez zuen horrelako liburu mota nahi bere semearentzat. 
Eta gerora hain arrakastatsu egin den Der Struwwelpeter idatzi zuen, Pedro Melenas gazteleraz.  Impedimenta argitaletxeak berriki plazaratu du oso edizio txukunean, heldu eta ume, denok goza dezagun.

Escribió e ilustró este cuento para criticar el didactismo de la literatura infantil de la época.

ACCEDER AL CUENTO  (Ireki gainean sakatuz, liburu osoa ikus dezakezu)


Asímismo escribió una carta a un periódico en el que se hace eco de esa crítica hacia la LIJ (Lit. Infantil y Juvenil) de la época y en la que propone un didactismo mucho más divertido. He aquí la carta:

"En la Navidad de 1844, buscaba un regalo para mi hijo pequeño, de 3 años y medio. Quería un libro ilustrado, que correspondiese a la edad de aquel pequeño ciudadano del mundo, pero todo lo que veía no me decía nada; libros con dibujos de piratas, de animales, de sillas y de mesas. Historias largas y bobas que, tras múltiples exhortos, concluían con la moraleja explícita: Los niños deben ser siempre buenos o Los niños deben ser limpios o decentes, o justos, etc. (...) Finalmente, tomé un cuaderno en blanco y le dije a mi esposa: “Lle voy a hacer al niño el libro ilustrado que necesita”. El niño aprende viendo, le entra todo por los ojos, comprende lo que ve. No hay que hacerle advertencias morales. Cuando le dicen: “Lávate; Cuidado con el fuego; Deja eso; ¡O obedece!, para el niño son conceptos sin sentido. Pero el dibujo de un desarrapado, sucio, de un vestido en llamas, la imagen de la desgracia le instruye más que todo lo que se pueda decir con las mejores intenciones. Por eso es cierto el refrán que dice: “El gato escaldado huye del agua”.

Pedro Melenas o historias muy divertidas y estampas aún más graciosas

                                                                                                        ¡Aquí está, nenes y nenas,                                                     
 vean bien a Pedro Melenas! 
Por no cortarse las uñas 
le crecieron diez pezuñas, 
y hace más de un año entero 
que no ha visto al peluquero.
 ¡Qué horroroso! ¡Uy, qué miedo!
 ¡Encontrármelo, no quiero!

P R Ó L O G O
El niño Jesús del cielo 
premia a los niños modelo,
y si se comen la sopa
sin ensuciarse la ropa,
si se entretienen solitos
sin molestar con sus gritos
y caminan, claro está, 
de la mano de mamá, 
les trae al fin, muy dichoso,
un álbum maravilloso

Gehiago jakiteko:                      
         http://www.lecturalia.com/autor/2044/e-t-a-hoffmann
         http://abcblogs.abc.es/fahrenheit-451/2015/11/02/cuidado-ninos-que-viene-pedro-melenas/
         https://www.letraslibres.com/mexico/pequenos-rebeldes
         http://blog.erreacomunicacion.com/pedro-melenas/
         https://elpais.com/cultura/2015/12/14/babelia/1450105220_512160.html
         http://www.proyectosilustrados.es/pedro-melenas-de-heinrich-hoffmann/
Pedro-Melenas

Machadori omenduz... ADIO!!!!

Orain arteko sarrerak pluralean egin izan ditut. Baina nere eginkizun hau uzteko garaia iristear eta, pertsonalizatu egin beharrean nago. Urte berriarekin hirurogeiak badatozkit eta agur esateko garaia heltzen ari zait. 
2011-12 ikasturtean hartu nion Cristinari gure eskolako Liburutegiaren erreleboa. Pozik hartu ere! 
13-14ean  kemenez ekin nion blog honen abenturari. Bertatik gure jardueren berri emanaz, topaleku atsegin bat sortu dudalakoan despeditzen hasi beharko dut. Eta gure erara  ..., kantari hasiko gara. Manolok zioena errepikatuko dut: Kantatzen ez duenak zorionik ez du!


Todo pasa y todo queda,
pero lo nuestro es pasar,
pasar haciendo caminos,
caminos sobre la mar.

Nunca perseguí la gloria,
ni dejar en la memoria
de los hombres mi canción;
yo amo los mundos sutiles,
ingrávidos y gentiles,
como pompas de jabón.

Me gusta verlos pintarse
de sol y grana, volar
bajo el cielo azul, temblar
súbitamente y quebrarse.

Nunca perseguí la gloria...

Caminante, son tus huellas
el camino y nada más;
caminante, no hay camino,
se hace camino al andar.

Al andar se hace camino
y al volver la vista atrás
se ve la senda que nunca
se ha de volver a pisar.  

Caminante no hay camino
sino estelas en la mar...

Hace algún tiempo en ese lugar
donde hoy los bosques se visten de espinos
se oyó la voz de un poeta gritar:
«Caminante no hay camino,
se hace camino al andar...»
golpe a golpe, verso a verso...

Murió el poeta lejos del hogar.
Le cubre el polvo de un país vecino.
Al alejarse le vieron llorar.
«Caminante no hay camino,
se hace camino al andar...»
golpe a golpe, verso a verso...

Cuando el jilguero no puede cantar,
cuando el poeta es un peregrino,
cuando de nada nos sirve rezar.
«Caminante no hay camino,
se hace camino al andar...»
golpe a golpe, verso a verso.

2018/12/17

Kamishibaia: Jostuntxo ausarta

Lehen ziklokoentzako hiruhile honetako azken jardunaldia Kamishibaiaren laguntzaz kontatuta.

Kamishibai "Paperezko antzokia" da eta Japoniatik dator. Umeei ipuinak kontatzeko modu hau oso erakargarria egiten zaie. Eta oraingoan Jostuntxo ausarta ari gara kontatzen antzoki honetan.
Pertsona argia izatearen balioa adierazten da bertan.

Jostuntxo  ausarta   Grimm anaien istorioaren  arabera, kolpe  bakarraz akabatu zituen lantegian bera gogaitzen ari ziren zazpi euli.
Kopuruak harrituta, kalera  atera  zen  bere  balentria  kontatzera;  horretarako,  gerriko  batean “Zazpi   kolpe   bakarraz” bordatuz.     Jendeak zazpi  gizon  zirela  uste  izan  zuen.  Jostuntxoaren  ustezko  adore  eta indarragatik,  erregeak,   han   zegoela   jakitun,   erresuma  beldurtuta zuen erraldoi maltzur bat garaitzen bazuen, ordainetan,  erresumaren   erdia  eta  printzesaren  eskua jasoko  zituela agindu zion.  Jostuntxo  ausartak  oztopoak  gainditzea  lortu  zuen,  trebetasun eta truku ugariri esker.

MARKOS GIMENO. Zer, ugerra? Bizi barregurez! ;)


Markos Gimeno Vesga artista noranahikoa eta hitzperimentu sortzailea hil  zen abenduaren 7an. 
Sormenerako gaitasun handiko gizona izan zen. Ingurukoak alaitu, entretenitu eta pentsatzen jartzeko dohaina zeukan, baina depresioak ere jotzen zuen tarteka, eta 44 urterekin, bere buruaz beste egin zuen Eibarren.
Twiterreko formatua oso ondo zetorkion beste afizio baterako: palindromoak.(Ikus sakatuta).Euskaraz zein erdaraz sortzen zituen hauek, baina blogean palindromo jokoak nagusiki euskaraz argitaratzen zituen.
Musikan,baxujolea zen,Ermuako  taldeetan jardun zuen batik bat. 
Berari eskaini zaio omenaldiko kontzertuan palindromo luze hau:

2018/12/14

MEXIKO D.F. eta BUENOS AIRESetako eskolak

Eskola proiektuari ari dira zukua ateratzen 1. mailan. Aurreko batean irakasle, guraso eta praktiketako ikasle batekin jardun ziren gure eskolari buruz. (Ikus sakatuta) .
Orain berriz, bidai luzeagoa egin dugu, Alex mexikarra eta Mariana argentinarra, Noa eta Aitorren gurasoak, etorri zaizkigu eta.
Mexiko D.F. eta Buenos Aires hiritzarretako eskolen berri eman digute. Hiri hauen handitasunak erabat txunditu gaitu: beraien auzoa, Zarautz hiru aldiz adinakoa baita. 
Google maps pantailan jarri eta gu bizigaren tokitik jiratu dugu globoa Ameriketako bi lurralde hauek kokatu arte. 
Hemendik aurrera solasaldi politean hasi zaizkigu:
Distantzi handitara mugitu behar zuten eta autobusez joaten ziren. Mexikokoan jangelarik ez zuten eta goizez ordutegi jarraia egiten zuten. Horregatik hiru etenaldi izaten zituzten. 
Goizean bandera igo eta beraien ereserkia abesten zuten uniformea jantzita. LH4en, banderari Jura egiten zioten, begirune handia baitzioten.
Eskolara dirua eramaten zuten eta bertan zuten denda, hamaiketakoa erosteko. Argazkitan erakutsi zizkiguten zenbat txutxe eta litxarreri zituzten salgai. Gure umeen harridura! 
Hala ere fruta asko jaten dela han: mangoa, azenarioa, papaya,....eta bertan saltzen zutela, txikituta, zukatuta,...gero eta janari osasungarriagoak saltzen dituztela.
Nahiko kontu izan zen! Erabiltzen zituzten pupitreak, liburuak,...Geletan ume asko egoten ziren eta erregelaz ere gogotik zigortzen zituzten,...
Hain leku desberdinetakoak izan, elkar ezagutzen ez eta hala ere
azalpena erabat koordinatuta ekarri zutela zirudien!
Mila esker Alex eta Mariana!



Igandean berriz, Ipuin musikatuak

Azaroak 25ean, hasi ziren ipuin musikatuen emanaldiekin (Dama xuria) Imanol Urbieta musika eskolan.
Edukiera mugatua denez, sarrerak aurretik hartzea hobe haur liburutegian.

Datorren igandean:
 Abenduak 16rako, Igandea 11:30 etan.                         
"Saxofonistaren istorioa" (4 - 8 urte).
Kontalaria: Ameli ipuinen jostune.
Musikaria: Irati Celestino.

 Abenduak 23, Igandea 11:30 etan.
"Olentzero kuttun" (2 - 7 urte).
Musika, istoriak, ametsak.
Kontalaria: Miru.






2018/12/13

... “un poquito de gracia y otra cosita”...

A la hora del cuento: la experiencia de leer a los niñosYolanda Reyes.

Sarritan aipatzen dugu hemen ze onura dakartzan eta zein ederra den umeei ipuinak kontatzeko esperientzia. Polita iruditu zaigu artikulu honetan azaltzeko era:


Para leer un cuento se necesita casi lo mismo que para bailar la Bamba: “un poquito de gracia y otra cosita”. La gracia la aporta cada niño: sus oídos atentos a esa voz que inventa un mundo, sus ojos abiertos y asombrados que van y vienen, del libro al rostro adulto, y esa cercanía deliciosa que tienen los niños para buscar refugio en el calor de sus seres queridos. Las otras cositas las aportan los adultos: ese ritual que se repite cuando papá, mamá o cualquier cuidador amoroso deja su vida en suspenso para entregarles una historia.

Con las palabras mágicas del érase una vez se erige un mundo imaginario, donde no caben el teléfono ni las urgencias del mundo real. “Que nadie interrumpa porque estoy leyendo un cuento”, dirá el adulto. Entonces los niños irán aprendiendo, piel a piel, que esa conversación sobre la vida que ocurre entre las líneas de un cuento da nombre a las emociones. Y aprenderán también a querer los libros porque les permiten conversar con sus seres queridos.

En esa coreografía que es como un baile y que amarra a una pareja lectora-niño y adulto o que hace una rueda para convocar a todo un grupo, en el hogar, en una escuela, en el parque, en una biblioteca, está la esencia de la lectura y ustedes saben cómo crearla. ¿Acaso, alguien podría enseñarles a bailar, a enamorarse o a arrullar a un bebé? Lo que sí puedo corroborar, como lo han dicho muchos de ustedes durante estos días, es que los niños no llegan solos a la lectura y que para leer en la infancia, se necesitan los adultos: sus voces que suben y bajan, que exclaman, preguntan, cuentan y cantan son la partitura para aprender a hablar, a escuchar y a leer lenguajes diversos. Ese triángulo amoroso que une tres vértices –libro, adulto y niño– se queda en la memoria profunda de los primeros lectores.

Sí, pero cómo leer, suelen preguntarme los padres. “Es que yo tartamudeo o leo despacio o muy rápido”… Por eso voy a contarles un secreto que me han contado los niños: nadie lee mejor los cuentos que un papá, una mamá o un adulto amado por ellos. (...Jarraitu irakurtzen)

Iturria: https://lecturadialogica.blogspot.com/2018/09/a-la-hora-del-cuento-la-experiencia-de.html

2018/12/11

Gazteentzako irakurketa kluba

  • Irakurketa klub honetan Ikastetxe ezberdinetako jendea elkartzea da helburua, literaturaren harian, neska-mutilen artean irakurzaletasuna sustatzeko.
    Gaur, abenduak 11, asteartea, 17:30etan,beste saioi bat:

  • Anne Franken egunkaria" - Anne Frank.
    Ibai Ferreraren gidaritzapean.


Lekua: Sanz Enea kultur etxea

2018/12/10

GRUFALOA


Lehen ziklokoentzako beste jardunaldia: 
Oraingoan, Grufalorekin gatoz. Ezagutzen duzue animalia hau? Ez beldurtu, gure inguruko basoetan ez dugu aurkituko eta. Grufalo du izena eta gure ipuineko animalia berezia, besterik ez da.


Ai ene! Hau larria!
                                 Hemen da GRUFALO ikaragarria!



Haur literaturan ipuin klasikoa dugu honako hau: Julia Donaldson-ek idatzia eta marrazkiak Axel Scheffer-enak dira. Eta bertan sagu maltzur argi batek basoko arriskuen aurrean adimena nola erabiltzen duen erakusten digu. Ikasiko ote dugu guk ere adimena erabiltzen zailtasunen aurrean?
Liburu formato honek ez dakar ipuin osoa, Grufaloa txotxongilo-panpin bat besterik ez baita. Baina hemen behean kontatzeko modu aproposa hiru hizkuntzetan. Hiruretan hizkuntzaren trataera oso egoki darabil, errima eta errepikapen politekin. EuskarazEgoitz Lasa aktore zarauztarra bikaina ipuina kontatzen

Saia gaitezen goiko urdinezko hitzak geure umeekin errepikatzen:



Gaztelaniaz ere oso ondo errimatuta eta kontatua:



Ingelesez ere, animatuz gero: 

2018/12/06

Poesia zer da?


Idoia Torregarai


Usurbilgo umoregilea dakargu blogera:


Etxeko txikiei poesia zer den galdetu diet, eta hauxe erabaki dute: "puskatutako ipuin bat da".
Eta poesia egin dutela iruditu zait.


Eskertzekoa da, gutxitan egiten baitugu topo emakume umoregile euskaldun batekin.
Barretartia blogarekin hasi zen, 2012an, ikastaro batzuk ematen ditu, eta badira urte batzuk plazaz plaza dabilena.  Umoreak ahalduntzeko balio izan diola aitortu du, bizitza ikusteko beste modu bat dela.   

Aktoreak egon dira, Kontxu Odriozolatik hasita, edo Bi eta bat-ekoak... Badago tradizio bat antzerkian. Hor daude, baita ere, Aitziber Garmendia, edo Onintza Enbeita, baina gutxi dira oraindik, eta, umoregile etiketarekin, gutxiago.
              
'Bakean dagoena bakean utzi' bakarrizketa bi ahotsetara sortu dute Mirari Martiarena Iraolak (Oiartzun, Gipuzkoa, 1986) eta Idoia Torregarai Martijak (Usurbil, Gipuzkoa, 1974) . Euskara, umorea eta generoa dira saioaren ardatzak, euren egunerokoan ere ardatz dituztelako.
Ahoan bilorik gabe, eta, batez ere, gelditu gabe hitz egiten dute. Biak baserrikoak, kazetaritza ikasitakoak, umorezaleak eta umorea lantzen dutenak... euskalkiak, amatasuna, onomatopeiak, gorpuzkerak, euskarakadak...
Plazer bat !
Bakean dagoenari bakean utzi: itxura guztien arabera, ez dute inortxo ere bakean utziko.

2018/12/04

53. DURANGOKO AZOKA. DA!

Abenduko lehen egunetan, aurten 5etik 9ra arte, euskaldunen eta kulturzaleen topaleku izaten da Durango, eta era guztietako publikoarentzat kultur eskaintza zabala egoten da.
53. edizio honetan, 158 argitaletxe, diskoetxe, kultur elkarte, erakunde eta banatzailek parte hartuko duten gunean, 247 stand egongo dira eta horietan 439 nobedade aurkitu ahal izango ditugu: 304 liburu, 93 disko, 18 aldizkari, argitalpen elektroniko 1 eta 23 bestelakoak. Autoekoizleen plaza ere izango dugu bosgarren urtez, eta 17 autoekoizle egongo dira bertan".
Aniztasuna izango da, hain zuzen ere, aurtengo edizioko egitarauaren ezaugarri nagusietako bat. Bertan aurkitu, ikusi, entzun, ikutu eta sentituko ditugu azken asteetan aurkeztutako diskoak, liburuak, ikus-entzunezkoak, kontzertuak eta emanaldiak.
Sortzaile berriei begira, Azokak ildo berria abiatu du aurten: Durangoko Azokako Sormen Beka. 








2018/12/03

Euskararen egunarekin amaitu da Euskaraldia

Euskaraldiaren amaierak bat egin du Euskararen Egunarekin
Gure hizkuntza ospatzeko ekitaldi ugari egon dira Euskal Herri osoan. 
Euskal Herrian ez ezik, munduko beste hainbat txokotan ere ospatu da: Mexikon, Bartzelonan, Washingtonen, Buenos Airesen eta Parisen ere euskara goraipatzen baita abenduaren 3an.
Guk ere eskolan ospatu dugu alai giroan: kantuan, dantzan, herri kiroletan eta pelikula politekin gozatuz.




  


2018/12/02

ASPERGER sindromeari buruzko film laburra

El Síndrome de Asperger (informazioa sakatuta) es un trastorno catalogado por muchos de los que lo sufren como una simple forma de ser de la que aún queda mucho por conocer. Sin embargo, en la actualidad se ha propuesto incluirla dentro del trastorno autista en la nueva versión del Manual Diagnóstico de Trastronos Mentales (DSM-V)(ikus sakatuta).

Entre las desventajas principales de este trastorno de conducta se encuentran las dificultades en la interacción social, la comunicación y la expresión de sentimientos y la escasa empatía que los afectados sufren y como consecuencia de ello, se sienten rechazados, incomprendidos por la sociedad e, incluso, solos. 


  • Mary and Max film australiarra, oskar batekin saritutakoa, arrakasta haundikoa
  • izan zen publiko eta kritika espezializatu aldetik ere. 
  •   Iturria:  https://lecturadialogica.blogspot.com/search?q=+Mary+and+Max